•Sağlık elemanları kendilerine başvuran kişileri bedensel-ruhsal-toplumsal (biyopsikososyal) olarak görmek zorundadırlar.
Sağlık Ekibi
Hekim, hemşire, sağlık memuru, ebe, psikolog, fizyoterapist, sosyal hizmet uzmanı, beslenme uzmanı, tıbbi sekreter… •Hekim ekibin başı ve yürütücüsüdür. Ekibin eşgüdüm içinde çalışmasını sağlar.
Tıbbi Yaklaşımlar
•Klasik tıp anlayışı: hastalığı saptamak ve tedavi etmek amacındadır, hastalık ya organik ya da ruhsal kökenlidir, biyomedikal model
•Çağdaş tıp anlayışı: hasta bedensel-ruhsal-toplumsal yönleriyle bütün bir insandır. Ruhsal ve organik hastalıklar iç içedir. Biyopsikososyal model.
•Sağlık elemanları hasta yanı sıra hastanın aile üyeleri, iş ya da okul arkadaşları ile de görüşmek zorunda kalmaktadır. •Hastanın toplumsal çevresi önemlidir. •Hastalık nedenleri araştırılırken; geniş bakarak, biyolojik, fiziksel ve toplumsal çevreyi incelemek gerekir.
Hasta Kimdir?
•Çeşitli nedenlere bağlı olarak, –Bedensel, –Ruhsal, –Toplumsal –alanların bir ya da daha çoğunda dengesi ve uyumu bozulan, –bu nedenle acı çeken, –sorunlarıyla tek başına baş edemeyen ve –profesyonel yardıma gerek duyan bir “insan”dır.
Hasta Rolü
•Hastalık olduğunda kişiler rollerini ve sorumluluklarını tam olarak yerine getiremeyebilir, fiziksel gücü azalmış, hoşa gitmeyen duygular ve davranışlar içinde, kişiler arası davranışları bozulmuş olabilir. •Her zamankinden fazla ilgi, dikkat, sevecenlik, hoşgörü bekler. •Bu durum hasta rolü olarak adlandırılır.
•Toplumumuzda hastalar çoğu zaman hastalıkları çok ilerlediği zaman gelir(di). •Hekime gelirken; çeşitli endişeler, karamsarlık, ya da umutsuzluk duyguları olabilir. •Çekingenlik, korku olabilir. •Hekime sağlık konusunda aşırı bir güç de yükleyebilir (omnipotans=tüm güçlülük).
Hekim kimdir?
•Sağlık konusunda belirli bir eğitim almış, • bilgi ve beceri kazanmış, •amacı sağlık konusunda insanlara yardım etmek olan, •tanı ve tedavi yetkisi bulunan kişidir.
Hasta-Hekim İlişkisi
•Geleneksel uygulamada hekim etkin, hasta edilgen konumdadır. •Çağdaş uygulamada, her ikisi de etkin konumdadır.
•Hekimin rol ve sorumlulukları; hastalarına zarar vermemek, sağlık düzeyini geliştirmeye çalışmak, topluma sağlık eğitimi vermek, hastalarını iyi tanımak ve anlamak, ilişkilerinde saygı çerçevesi içinde kalmak, hastalarının sağlık sorunlarına çözüm bulmaktır.
Tıpta Kişiler Arası İlişkiler
Hekimin diğer sağlık elemanları ile ilişkileri mesleksel ilişki ölçütlerine uygun olmalıdır.
•Sağlık ekibinin başıdır, diğerlerinden üstün değildir
•İşbirliğinde çalışmalıdır, dürüstlük, karşılıklı saygı, eleştiriye açıklık, deneyim paylaşma, bilgi alışverişi bu ilişkide olmalıdır
•Diğer ekip üyeleri ile ilişkide özel ilişkileri değil, bilgi ve beceriler rol oynamalıdır
Hastanın zarar gördüğü bir yanlış uygulamada ya da ihmalde ekip üyelerini kayırmamalı, durumu örtbas etmeye çalışmamalıdır
•Hizmetin niteliğini arttırmak için hizmet içi eğitim yapmalıdır
•Tek yönlü iletişimdense Çok yönlü iletişimin sağlanmasına çalışmalıdır
Etik: ahlaksal değer yargılarını ve davranışın standartlarını, bunların altında yatan felsefi ilkeleri inceleyen felsefe dalıdır.
•Etik=Kuramsal ahlak
•Tıbbi etik: tıp ve onun uzmanlık alanlarına özgü değer yargılarını ve davranış kalıplarını belirleyen etik ilkeleri inceler =tıp ahlakı
Biyoetik: biyolojideki ve tıptaki yeni gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan değer sorunlarını inceler
•Deontoloji: bir meslekle ilgili bağlayıcı, zorlayıcı kuralları belirleyen görev ya da sorumluluklar bilimidir.
Meslektaşlar arası ilişkiler…
Tıbbi etik, sağlık hizmetlerinin planlanmasını, uygulanmasını, niteliğini, finansmanını, bunlarla ilgili konuları ve sorunları inceler, düzenler.
•Bilimsel alandaki her gelişme her yeni tanı ve tedavi yeni umutlarla beraber, yeni değerlerin ortaya çıkmasını, geçerli değerlerin değişmesini de beraberinde getirmektedir.
•Tıbbi etik ; yazılı olmayan kurallardan oluşur ve uygulamada deontolojiyi de kapsar.
Etik Konu ve Sorunlar
•-hekim mesleğiyle ilgili bilgi ve becerileri en iyi biçimde öğrenmek ve uygulamak zorundadır
•-mesleği ile ilgili gelişmeleri izlemek ve kendini geliştirmek zorundadır
•Sağlık sorunu olan ve sağlıkla ilgili kendisine danışan herkese yardım etmekle yükümlüdür.
• Yaşlarına, cinsiyetlerine, dillerine, dinlerine, ırklarına ve sosyoekonomik durumlarına göre farklı biçimde davranamaz, ayrım yapamaz.
Hastalarına ve hasta yakınlarına; hastalık, tetkikler, tanı, tedavi ve prognoz hakkında bilgi verme, açıklamada bulunma sorumluluğu vardır.
•Hekimin(çok özel durumlar dışında) hasta reddetme hakkı yoktur.
•Hastalarına ve sağlık çalışanlarına saygılı davranmalı, etik ilkelere uymalıdır
.•Herkesin sağlıklı yaşama, sağlık hizmetlerinden en iyi biçimde yararlanma hakkı vardır.
•Hekim seçme hakkı vardır.
•Önerilen tetkikleri, hastaneye yatmayı, önerilen tedavileri kabul etme ya da reddetme
• hastalık, tetkikler, tanı ve tedavi hakkında bilgi isteme ve alma
•Herkesin rahat ve iyi biçimde ölme hakkı vardır,
•Hastalar ölmeden önce dinsel telkinde bulunulmasını isteyebilir ya da reddedebilir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder